www.renkhali.com

RENK HALI HAKKINDA

Renk Halı’nın temelleri, 1900 lü yılların başlarında Isparta’da atılmıştır.Renk Halı’nın sahibi Ahmet Fazıl Önder’in dedesi İmamzade Mehmet Tahir Bey (1881-1943), 1909 yılında Isparta’da “İmam Zade M.Tahir Halı Ticarethanesi” firmasını kurmuştur.Ayni yıllarda diğer bir halı üreticisi ülke olan İran ile halı üretim işlerini devam ettiren ve bir İngiliz firması olan O.C.M.-Oriental Carpet Manufacturer firması, İran halısına alternatif yaratmak amacıyla Türkiye’de Isparta bölgesinde halı yaptırmak üzere arayışa başlamış ve İmam Zade M Tahir bey ile tanışmıştır.İlerleyen dostluk ve İngiliz firmasının güveninin kazanılması neticesinde İzmir’de Levanten bir aile tarafından yönetilen “ Şark Halı Kumpanyası” firması kurulmuş ve bu firma aracılığıyla merkezi Londra’da bulunan İngiliz firması O.C.M.-Oriental Carpet Manufacturer firmasının halı imalat işlerini yüklenmiştir.

Avrupa’da günün beğenilen renk ve desenlerini, İran halılarına alternatif olmak üzere İngiltere’den getirterek imalata başlamış ve bölgede halıcılığı teşvik etmiştir.

Isparta,Yalvaç ve Gelendost bölgelerinde imalat şubeleri olan İmam Zade M.Tahir Halı Ticarethanesi 1923 yılında merkezini Eğirdir’e taşımış ve burada Eğirdir Halı Meşheri firmasıyla 1934 yılına kadar birlikte çalışmışlardır.

1929 yılında başlayan dünya ekonomik krizi nedeniyle halı ihracatı yavaşlayan Şark Halı Kumpanyası üretimini azaltmış ve sonunda 1934 yılında kapanmıştır.Bölge halıcılığı bu durumdan çok olumsuz etkilenmiş ve krize rağmen imalatına devam eden İmam Zade M.Tahir firması 1937 yılında çalışmalarına son vermek zorunda kalmıştır.

1927 yılında İzmir’de düzenlenen “1.İzmir Dokuz Eylül Sergisi”ne katılan İmam Zade M.Tahir Halı Ticarethanesi-Eğridir firması, sergilediği halılar nedeniyle altın madalya ile ödüllendirilmiştir.

İmamzade Mehmet Tahir Bey

General Kazım Dirik halıcılık hakkında bilinen ilk Türkçe eser olan “ Eski ve Yeni Türk Halıcılığı ve Cihan Halı Tipleri Panoraması- İstanbul / 1938” kitabında şu satırlara yer vermiştir: “Bütün bu tahmin ve tasavvurun fevkinde olarak 9 Eylül Sergisi birkaç müstesnesindan sarfınazar adeta yerli mahsulat ve mamulatımızın nefis ve zarif manzumesi halini almıştır.Mahir Türk parmaklarının kurduğu san’at abidelerinin yumuşak satıhlarından alınan zevk ve her halde şefkatin, samimiyetin, canlı bir teması hissini veriyor. İmam Zade Tahir Firması’na ait paviyonda ise cidden nefis ve zengin parçalar toplanmıştır. Bilhassa ağır ve güzel renklerin koyu zeminler üzerindeki vakur imtizacını görmek için bu parçaları hayret ve perestişle seyretmelidir. Birbirine yakın renklerle hasıl ettiği tatlı temevvuçlar halılar üzerinde seyyal bir ahenk yaratıyor.”

Yine aynı sergi ile ilgili İ.T.S.O.M (İzmir Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası) 3.yıl,1.sayı KS/1928 nüshasında Firmadan şu şekilde bahsedilmektedir: “Birinci binanın yukarı katında ve 9 numaralı paviyonda Mehmet Tahir Ticarethanesi’nin muhtelif renk ve kalitede Acemkari,Sivas cinsi, Sivaskari ve gayet zarif Isparta cinsi halıları teşhir edilmiş ve satılmıştır.Azimkar ve müteşebbis bir sanat adamı olan Mehmet Tahir Bey, halıcılığa 1909 senesinde Isparta’da başlamış ve halıcılık aleminde büyük muvaffakiyetlergöstermiştir. Mehmet Tahir Ticarethane’si dört seneden beri Eğridir kasabasına naklolunmuştur.İmalat şubeleri : Isparta şehri,Yalvaç kasabası ve Karaağaç kazasına tabi Gelendost köyüdür.Müessese en ziyade Londra ve Amerika’ya ihraç olunan halıları imal ettirmek ve halihazırdaki senevi imalatı 15-20 bin arşın murabbaına baliğ olmaktadır.Ticarethanenin 200 halı tezgahı mevcud olup beher tezgahta (3) üç amele çalışmaktadır.1923 senesinde İzmir’de açılan İktisat Kongresi’ne iştirak ve teşhir eylediği halılardan dolayı Mehmet Tahir Bey gümüş madalya ile taltif olunmuştur.”

Yine İ.T.S.O.M,3.yıl, 9-10 sayı, EYL-TEM/1928 nüshasında firma ile ilgili şu satırlara yer vermiştir: “Cemiyet-i Akvam salonlarının Yunan halılarıyla örtülü olduğunu ve bu suretle Yunanlıların halen Türkiye’ye nispetle daha iyi cins halı imal eylediğini iddiaya kalkışanlar,İkinci Dokuz Eylül Sergisindeki halı meşherlerindeki Kayseri halılarını, Ispartalı İmam Zade Mehmet Tahir ve Kaçkınzade Firması halılarını, Bor Teşebbüsat-ı Sınaiye Şirketinin,Kırşehir vilayetinin,Burdur Ticaret Odası’nın nihayet İzmir Şark Halı Şirketi’nin iktisadi mıntıka dahilinde dokuttuğumüstesna Türk halılarını gördükten sonra Akvam Meclisi’nin, mubadil ve muhacirleri sefaletten kurtarmak maksadiyle Yunanlılara karşı gösterdiği nezaketin manasını daha iyi takdir ederlerdi.

Geçen sene sergisine iştirak ile altın madalya ihzarına muvaffak olan bu firmalar,bu sene de İkinci İzmir Dokuz Eylül Sergisinde Anadolu’nun sakin köylerinde çalışan köylü kadınları, masum Türk kızları tarafından dikkatle dokunan nefis,ince Isparta cinsi halıları teşhir eylemişlerdir.Mehmet Tahir Ticarethanesi, Eğirdir;Kaçkınzade Firması Isparta’dadır.Her iki firma ecnebi memleketlere halı ihracatına başlamışlardır”

1934 yılında çıkan Soyadı Kanunu “Zade” ve “ Oğlu” lakaplarını yasakladığından, Aile, lider ile eş anlama gelen “Önder” soyadını almıştır.

1943 yılında vefat eden M.Tahir Bey, lise eğitimi almış,bir süre Fransa’da bulunmuş ileri görüşlü yenilikçi,azimkar,girişimci ve sanatkar bir ruha sahipti. Çalışmaları sırasında Türk ve Isparta halıcılığına pek çok hizmetleri ve büyük katkıları olmuştur.

M.Tahir Bey’in oğlu Muammer F.Önder, 1937 yılına kadar babasının yanında çalışmış ve onun halı bilgisi ve engin tecrübesinden faydalanmıştır.1937 yılında, İmam Zade M.Tahir Halı Ticarethanesi kapandıktan sonraki yıllarda 18 yıl muhtelif kamu hizmetlerinde bulunan Muammer F.Önder, Anadolu’nun hemen her yerinde boyama, dokuma ve halıcılık üzerine Türk köylüsünün eğitilmesinde görev almıştır.1955 yılında İzmir’e yerleşmiş 1958 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ndeki kamu görevinden ayrılarak Kula Mensucat Fabrikasında Halıcılık Bölümü Müdürü olmuştur.Daha sonra 1964 yılında, Muammer Bey büyük oğlu Fikret Cumhur Önder ile birlikte “Renk Halı- Muammer F.Önder” Firmasını kurarak yaklaşık 30 yıl aradan sonra Sındırgı ve Gördes bölgesinde imalatı yapılan “Yağcıbedir” halıları ile tekrar halı üretimine başlamıştır.Üretilen halıların yurt içinde perakende olarak da pazarlanması gerektiğinden İzmir’de 1971 yılında bu amaçla büyük oğlu Fikret Cumhur Önder liderliğinde,diğer oğulları Tevfik Tahir Önder, Ahmet Fazıl Önder ile birlikte “Klasik Halı A.Ş.” firması kurulmuştur.

Firma, ’70 li yıllarda Yağcıbedir halısından sonra Kula halılarının imalatına geçerek en güzel örneklerini üretmiş ve 1980 yılına kadar toptan pazarlamış, başta İtalya, Fransa,Almanya olmak üzere birçok Avrupa ülkesine ihraç etmiştir. 1978 yılında ABD de ihracata başlayan Firma, 1980 yılından itibaren Muammer Beyin en büyük oğlu Fikret Cumhur Önder’in ve Tevfik Tahir Önder’in çalışmaları neticesinde Amerika ve Avrupa’nın isteği doğrultusunda “Selçuk” ve “Yörük” koleksiyonlarının üretimine başlamıştır.Daha sonra Türkiye pazarında da rağbet gören ve Ahmet F.azıl Önder tarafından yurt içinde pazarlanması gerçekleştirilen bu halılar, İzmir yöresinde üretildiği için piyasada “İzmir Yörük” diye adlandırılmıştır

Türk El Halıcılığının gelişmesinde büyük emeği geçen, başta oğulları olmak üzere yüzlerce usta binlerce dokuyucu yetiştiren gerçek bir üstat ve halı otoritesi olan Muammer F.Önder 1983 yılında vefat etmiştir. 1990 yılında büyük kardeş Fikret Cumhur Önder ortaklıktan ayrılmış ve Renk Halı 1998 yılına kadar “Antik Kilim”,”Antik Koleksiyon”,”Klasik Koleksiyon” gibi isimler altında üretimine büyük bir hızla devam etmiştir. 1998 yılında ortanca kardeş Tevfik Tahir Önder’in de ortaklıktan ayrılmasıyla kardeşlerin ortaklığı son bulmuş ve uzun bir aradan sonra 1964 yılında kurulan Renk Halı A.Ş. tamamen en küçük oğlu Ahmet Fazıl Önder ve eşi A.Selda Önder’in yönetimine geçmiştir.Firma,halen “Topkapı”,”Antik Uşak””Sultan”,”Antik Gördes”,”Sivas-Zara”,” Kula Koleksiyon” isimleri altında üstün kaliteli halıları üretmeye devam etmektedir. Ayrıca, el dokuma halılarda malzeme olarak yün ile birlikte desen kontürlerinde ve küçük desenlerin içlerinde ipek kullanarak yün / ipek karışımı halı imalatını gerçekleştirmiş ve Türkiye’de bir ilk’e imza atarak Türk Patent Enstitütüsü’nden aldığı belge ile de bu uygulamanın kullanım hakkını elde etmiştir.

1909 yılında Isparta’da “İmam Zade M.TahirTicarethanesi” adı altında kurulan firmanın bugünkü devamı olan Renk Halı A.Ş., kaliteden ödün vermeyen anlayışı ve Ege Bölgesi ve Güney Doğu Anadolu bölgesindeki 1500 ü aşkın halı tezgahı ile Türkiye’nin en büyük ve önder halı imalatçılarından biridir.Ürettiği halılarda kullandığı desenleri ve renkleri sektördeki engin tecrübesi ile firma sahibi Ahmet Fazıl Önder , eşi A.Selda Önder ve tasarım ekibi ile birlikte yaratıp renklendirmektedir.

İzmir’in en eski halı mağazalarından olan Orient Halı 1979 yılından beri faaliyetini Cumhuriyet Bulvarı 142/A- Alsancak/İzmir adresinde sürdürmektedir. Firma 2002 yılında piyasanın ihtiyacı doğrultusunda ve ihracatını arttırmak amacıyla Binbirdirek Mah.Klodfarer Cad.3/1 Altan İş merkezi Çemberlitaş-İstanbul adresinde toptan satış mağazasını açmıştır.

2003 yılında Amerika ve Avrupa’nın etkisinde kalan genç nesil, ultra modern halı tarzını benimsemiş,bu nedenle Renk Halı firması yine yenilikte önderliğini göstererek 2004 Yılı başlarında POİNT markası altında İzmir-Alsancak,Ankara-Cinnah Caddesi ve yine Ankara-Hoşdere Cadddesinde 3 mağaza açarak genç neslin bu ihtiyacına da cevap vermiş,yurt içinde ve dışında,yarı el yarı makine halısı olan HAND TUFT üretimine geçmiş,hatta bu üretilen halılar mağazalarda müşteri ile birlikte renk ve deseni tasarlayarak 3 hafta gibi kısa bir zamanda müşteriye sunmayı hedef seçmiştir.2004 yılı sonuna kadar İstanbul’da da iki mağaza açmayı planlayan Firma, gelişimini Franchising ve Corner vermek suretiyle sürdürecektir.

Renk Halı A.Ş.’nin yönetiminin başında bugün İmam Zade M.Tahir Bey’in torunu, Muammer F.Önder Bey’in oğlu Ahmet Fazıl Önder ve eşi A.Selda Önder bulunmaktadır